Jedną z podstępniejszych chorób autoimmunologicznych, w których przebiegu system odpornościowy atakuje tkanki i komórki własnego organizmu, jest toczeń rumieniowaty. To przewlekłe schorzenie może dotyczyć prawie każdego narządu, a za przyczynę jego występowania uznaje się dziedziczone uwarunkowania genetyczne w połączeniu z czynnikami środowiskowymi. Jakie są typowe objawy tej choroby i jak ją rozpoznać? Jak przebiega leczenie i czy można zapobiegać wystąpieniu tej przypadłości? Odpowiedzi na te i wiele innych nurtujących pytań zawarliśmy w poniższym tekście. Sprawdź!
Czym jest toczeń rumieniowaty?
Początkowo toczeń rumieniowaty traktowano jako chorobę dermatologiczną, gdyż najczęściej objawia się zmianami na skórze i śluzówce. Szybko jednak przekonano się, że jest to wielonarządowe schorzenie o skomplikowanym przebiegu, które dotyka głównie kobiety w wieku reprodukcyjnym (co nie oznacza jednak, że nie chorują na niego też mężczyźni). Podobnie jak wiele innych zapalnych chorób reumatycznych stopniowo uszkadza różne organy wewnętrzne, a jego niespecyficzne objawy sprawiają, że może sugerować inne zaburzenia.
Choroba rzadko występuje u dzieci przed piątym rokiem życia oraz w okresie dojrzewania. Jeśli pojawi się przed osiemnastym rokiem życia, wówczas mamy do czynienia z dziecięcym lub młodzieńczym toczniem rumieniowatym. Autoimmunologiczne podłoże schorzenia powoduje, że system odpornościowy traci zdolność odróżniania obcych substancji od własnych tkanek i zaczyna wytwarzać przeciwciała, które atakują komórki pacjenta.
Jakie są objawy choroby?
W początkowej fazie schorzenie może dawać o sobie znać objawami ogólnymi lub ze strony konkretnego narządu wewnętrznego. W większości przypadków symptomy dotyczą układu mięśniowo-szkieletowego, skóry oraz nerek. Cięższe postacie choroby mogą natomiast przebiegać z zajęciem układu sercowo-naczyniowego, krwiotwórczego, nerwowego oraz oddechowego.
Do ogólnych objawów tocznia rumieniowatego zalicza się przede wszystkim:
- stany podgorączkowe lub gorączki,
- spadek masy ciała,
- szybkie męczenie się,
- powiększenie węzłów chłonnych,
- bóle mięśni i stawów.
U niektórych pacjentów pierwszym sygnałem choroby są zmiany skórne, które najczęściej lokalizują się na twarzy, szyi, dekolcie, tułowiu oraz kończynach. Mogą one przyjmować postać różnych wysypek lub owrzodzeń wewnątrz nosa, ust. U innych z kolei schorzenie może rozpoczynać się od dolegliwości bólowych w obrębie kości. U części chorych obserwowane są także takie objawy jak nadwrażliwość na światło, anemia, łatwe pojawianie się siniaków, wzmożone wypadanie włosów oraz ból w klatce piersiowej.
Czy można zapobiec zachorowaniu na toczeń?
Wielonarządowy toczeń rumieniowaty nie jest chorobą zakaźną, więc nie może być przekazywany z jednej osoby na drugą. Trudno zapobiegać zachorowaniu na to schorzenie, jednak osoby znajdujące się w grupie ryzyka powinny unikać czynników, które mogłyby spowodować wystąpienie lub zaostrzenie jego objawów. Chodzi tu przede wszystkim o sytuacje stresowe, infekcje wirusowe, przyjmowanie środków hormonalnych oraz eksponowanie ciała na promieniowanie UV bez odpowiedniej ochrony przeciwsłonecznej. W przypadku zaobserwowania symptomów mogących świadczyć o rozwoju tocznia rumieniowatego należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem.
Toczeń rumieniowaty – diagnostyka
Rozpoznanie choroby odbywa się na podstawie obrazu klinicznego oraz badań laboratoryjnych. Jedną z pierwszych oznak mogących wskazywać na toczeń rumieniowaty jest leukopenia w morfologii, czyli zbyt mała ilość krwinek białych (leukocytów). U wielu pacjentów występuje też niedokrwistość oraz małopłytkowość. Inną cechą charakterystyczną dla tego schorzenia autoimmunologicznego jest prawidłowe CRP i podwyższony wskaźnik OB.
By ułatwić diagnostykę, lekarze z Amerykańskiego Towarzystwa Reumatologicznego opracowali listę kryteriów. Umieszczono na niej kilkanaście objawów, które jeśli występują jednocześnie, wskazują na zachorowanie na wielonarządowy toczeń rumieniowaty. Do kryteriów tych należą:
- wysypka w kształcie motyla obecna na policzkach i na nosie,
- nadmierna reakcja oczu na światło,
- łuszczące zmiany skórne na twarzy, głowie, tułowiu lub na rękach,
- owrzodzenia wewnątrz nosa lub jamy ustnej,
- obrzęk stawów kończyn górnych oraz dolnych,
- zapalenie opłucnej objawiające się bólem w klatce piersiowej,
- objawy ze strony układu nerwowego (bóle głowy, problemy z pamięcią, zmiany nastroju, depresja),
- zaburzenia odporności.
Aby można było postawić diagnozę, u pacjenta muszą wystąpić przynajmniej cztery symptomy z powyższej listy. W momencie rozpoznania choroby bardzo ważne jest regularne wykonywanie nie tylko badań krwi, ale także moczu. Przy ich pomocy można szybko wychwycić wiele niepokojących stanów takich jak wydalanie zbyt dużej ilości białka czy obecność krwinek czerwonych w moczu. Osoby ze zdiagnozowanym toczniem rumieniowatym powinny mieć też regularnie przeprowadzaną kontrolę ciśnienia tętniczego, analizę poziomu cukru we krwi oraz testy krzepnięcia.
Czy są powikłania po leczeniu tocznia?
Choroba, jeśli zostanie wykryta na odpowiednio wczesnym etapie, często ma łagodny przebieg, a nawet wchodzi w okres remisji. Trzeba jednak pamiętać, że toczeń rumieniowaty jest schorzeniem podstępnym i nieprzewidywalnym, dlatego pacjent musi pozostawać pod stałą kontrolą lekarską. Zaostrzenie choroby może manifestować się nasileniem objawów ogólnych, pogorszeniem wyników badań laboratoryjnych oraz wysokim poziomem przeciwciał odzwierciedlających aktywność procesu chorobowego. Dzięki przyjmowaniu odpowiednich preparatów można nie tylko zahamować rozwój tocznia rumieniowatego, ale także zapobiegać groźnym powikłaniom wielonarządowym dotyczącym uszkodzenia nerek, trzustki, wątroby, płuc czy mózgu.
Jak wygląda leczenie?
Do tej pory nie opracowano leków na toczeń rumieniowaty. W terapii tego schorzenia autoimmunologicznego wykorzystuje się różne grupy preparatów, które pozwalają na kontrolowanie objawów choroby oraz zapobieganie rozwojowi powikłań. Leczenie zależy od wielu różnych czynników, w tym od postaci klinicznej tocznia, stopnia zajęcia narządów wewnętrznych, a także od obecności schorzeń towarzyszących. Jeśli w przebiegu choroby występują jedynie niespecyficzne dolegliwości ze strony układu kostno-stawowego, wówczas pacjentowi najczęściej podaje się leki przeciwbólowe, niesteroidowe środki przeciwzapalne oraz preparaty stymulujące prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego. W celu ograniczenia stanu zapalnego wykorzystuje się również kortykosteroidy. W przypadku cięższych postaci do terapii konieczne jest włączenie leków immunosupresyjnych, które mają za zadanie hamowanie nadmiernych reakcji odpornościowych organizmu.
Produkty kupisz tu:
Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne
