Szybkie tempo życia, nadmiar obowiązków i brak czasu spowodowały, że w diecie wielu osób wszechobecna stała się przetworzona żywność. W celu polepszenia trwałości oraz poprawienia smaku i konsystencji jedzenia dodaje się do niego różne sztuczne substancje, które nie pozostają bez wpływu na zdrowie człowieka. Regularne sięganie po produkty poddane skomplikowanym procesom technologicznym może zwiększać ryzyko rozwoju niektórych schorzeń przewlekłych, w tym cukrzycy, otyłości, nadciśnienia tętniczego oraz chorób układu sercowo-naczyniowego. W jaki sposób produkuje się przetworzoną żywność? Jakie zagrożenia mogą wynikać z jej częstego spożywania? Przeczytaj!
Co to żywność przetworzona?
W ostatnim czasie coraz więcej uwagi poświęca się zdrowemu odżywianiu. Z drugiej strony na rynku nie brakuje przetworzonej żywności, którą chętnie wybierają zarówno starsi, jak i młodsi konsumenci. Mianem tego typu jedzenia określa się produkty, które zostały poddane obróbce chemicznej z wykorzystaniem różnego rodzaju dodatkowych substancji takich jak:
- sztuczne słodziki,
- konserwanty,
- barwniki,
- polepszacze smaku,
- przeciwutleniacze i regulatory kwasowości,
- stabilizatory i zagęszczacze.
Efektem zastosowania zaawansowanych procesów przemysłowych są posiłki, które są smaczne i łatwe w przygotowaniu, jednak niekoniecznie zdrowe. Za najbardziej szkodliwe uchodzą dania gotowe, które wystarczy podgrzać w mikrofalówce lub w piekarniku. Biorąc pod uwagę metody, jakich używają producenci działający w branży spożywczej, wyróżnia się żywność minimalnie przetworzoną, dodatki pozwalające wydobyć smak i aromat potraw, a także jedzenie wysokoprzetworzone zawierające dużą ilość substancji chemicznych. Poniżej postaramy się krótko scharakteryzować każdą z tych kategorii.
Minimalnie przetworzona żywność
Do tej grupy należą artykuły, których produkcja ogranicza się do podstawowych zabiegów takich jak mycie, obieranie, rozdrabnianie, gotowanie, mrożenie oraz pakowanie. Nie są one poddawane żadnym zabiegom termicznym i mają określoną trwałość. Z reguły powinny zostać spożyte w ciągu 7-8 dni. Nie zawierają też syntetycznych konserwantów, barwników, emulgatorów oraz wzmacniaczy smaku. Wykorzystanie łagodnych technologii przetwarzania sprawia, że otrzymane w ten sposób jedzenie zachowuje swoje naturalne właściwości oraz walory smakowe. Do żywności minimalnie przetworzonej można zaliczyć owoce, warzywa, kiełki (nasiona soi, ciecierzycy), surowe mięso, mleko, jaja, grzyby, algi, niepasteryzowane soki owocowe oraz warzywne. Produkty o niewielkim stopniu przetworzenia zazwyczaj są pakowane w atmosferze normalnej, modyfikowanej lub próżniowej.
Przetworzone dodatki do jedzenia
Do zmiany konsystencji dania lub nadania mu wyrazistego smaku bardzo często wykorzystuje się różnego rodzaju przetworzone dodatki. Uzyskuje się je głównie z produktów z wyżej opisanej kategorii poprzez poddanie ich odpowiedniej obróbce technologicznej (rafinacji, mieleniu, pokruszeniu, tłoczeniu). Są wysokoenergetyczne, ale stosowanie ich z umiarem i niezbyt często nie powinno mieć wpływu na jakość diety. Do tej kategorii należą takie produkty jak: margaryna, smalec, sól, cukier, melasa, oleje oraz oliwy. Wyizolowane składniki najlepiej traktować jedynie jako uzupełnienie odżywiania. Nie należy opierać na nich codziennego jadłospisu, gdyż ich regularne spożywanie może zwiększyć ryzyko niektórych dolegliwości.

Wysokoprzetworzona żywność
Jeszcze jedną kategorią wyodrębnioną przez Organizację Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) jest żywność przetworzona. Zawiera ona w swoim składzie szereg związków powstałych na skutek licznych modyfikacji, które nie są obojętne dla zdrowia. Należą do nich nie tylko syntetyczne barwniki i konserwanty, ale także emulgatory, utwardzone tłuszcze roślinne, słodziki (syrop glukozowo-fruktozowy, aspartam, sorbitol, acesulfam, sukraloza), wzmacniacze smaku (np. glutaminian sodu, inozynian disodowy). Substancją występującą w dużej ilości w wysokoprzetworzonych artykułach jest też sól, która spożywana w nadmiarze może zwiększać ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego, udaru mózgu czy przewlekłej niewydolności nerek.
Jedzenie o wysokim stopniu przetworzenia jest poddawane zaawansowanej obróbce technologicznej, aby finalnie otrzymać produkty o wyjątkowych walorach smakowych i łatwe do samodzielnego przygotowania w domu. Do tej kategorii zalicza się wszelkiego rodzaju gotowe potrawy, dania typu fast-food, słodzone płatki śniadaniowe, wyroby cukiernicze, słodycze, słone przekąski, niektóre rodzaje przetworzonego mięsa (np. parówki) oraz kolorowe napoje gazowane.
Sposoby przetwarzania żywności
Człowiek przetwarza pożywienie od zawsze. Przez setki lat rolnicy sami wytwarzali jedzenie, używając do jego konserwowania takich metod jak suszenie, wędzenie, mrożenie, pieczenie, fermentacja bezalkoholowa oraz pasteryzacja. Współcześnie naturalne sposoby zostały zastąpione skomplikowanymi procesami przemysłowymi, do których zalicza się m.in.:
- sterylizację,
- oddzielanie mechaniczne,
- zagęszczanie,
- obróbkę podczerwienią,
- pakowanie próżniowe,
- przetwarzanie termiczno-ciśnieniowe.
Produkcja żywności przetworzonej jest silnie zautomatyzowana, a surowce wykorzystywane w zaawansowanych procesach technologicznych muszą mieć taką samą jakość. W tym celu producenci stosują cały arsenał dodatkowych substancji, które nie zawsze sprzyjają zdrowiu, a ich spożywanie w nadmiarze może powodować różne problemy zdrowotne.
Konsekwencje spożywania przetworzonego jedzenia
Popyt na przetworzoną żywność jest obecnie bardzo wysoki, co wynika przede wszystkim z tempa, w jakim żyje współczesny człowiek. Wiele osób nie dysponuje wystarczającą ilością czasu do samodzielnego przyrządzania posiłków, stąd preferencje dla produktów, które są łatwe i szybkie w przygotowaniu. Nie sposób też nie wspomnieć o walorach smakowych, które są uzyskiwane dzięki zaawansowanej obróbce technologicznej. Natomiast aspekty jakościowe i zdrowotne w tym przypadku znajdują się na dalszym planie.
Regularne spożywanie przetworzonej żywności może prowadzić do zwiększenia masy ciała, a w konsekwencji do nadwagi, otyłości, nadciśnienia tętniczego, cukrzycy. Szkodliwe dodatki znajdujące się w jedzeniu mogą mieć też niekorzystny wpływ na przewodnictwo nerwowo-mięśniowe, pracę serca, wątroby, trzustki, nerek. Należy też zaznaczyć, że przetworzona żywność zawiera znacznie mniej witamin, minerałów, antyoksydantów oraz błonnika od nieprzetworzonego jedzenia. Dlatego jeśli chcesz jeść zdrowiej i najdłużej utrzymać organizm w dobrej formie, staraj się wybierać produkty o prostym składzie oraz jak najkrótszej dacie przydatności do spożycia. Do przygotowywania potraw używaj też dobrych jakościowo składników takich jak świeże zioła, nasiona, oliwa z oliwek, sól himalajska.
Produkty kupisz tu:
Zdrowa żywność
Odchudzanie i oczyszczanie organizmu
Preparaty wspomagające trawienie