Powszechnym problemem zdrowotnym w ostatnich latach stały się alergie pokarmowe. Najczęściej występują u dzieci w pierwszych latach życia, ale chorują także osoby dorosłe. Nieprawidłowa reakcja układu odpornościowego na alergen może mieć wiele przyczyn. Na wzrost liczby zachorowań wpływają zmiany zachodzące w środowisku oraz w zwyczajach żywieniowych. Jak objawiają się niepożądane reakcje po zjedzeniu niektórych produktów? Jakie badania należy wykonać w celu potwierdzenia lub wykluczenia alergii pokarmowej? Dowiedz się więcej na temat nadwrażliwości na spożywane pokarmy z naszego artykułu.
Najpopularniejsze objawy alergii pokarmowej
Szybkie tempo życia, zanieczyszczenia środowiskowe oraz wzrost udziału w diecie żywności przetworzonej powodują, że z problemem nieprawidłowych reakcji na pokarmy zmaga się coraz więcej osób. Alergia pokarmowa jest definiowana jako nadmiernie nasilona lub zaburzona reakcja ze strony systemu immunologicznego. W jej powstawaniu kluczową rolę odgrywa tkanka limfatyczna przewodu trawiennego, która stanowi istotną część układu odpornościowego związanego z błonami śluzowymi.
U osób uczulonych na niektóre pokarmy po zjedzeniu pojawiają się takie objawy jak kolka, biegunka, zaparcia, wzdęcia, wymioty, krew w stolcu, refluks żołądkowo-przełykowy. Alergia pokarmowa może też wiązać się z występowaniem uciążliwych symptomów ze strony układu oddechowego. Do tych najpowszechniejszych należy kichanie, katar, upośledzenie drożności nosa, kaszel, duszność. Częstym objawem nadwrażliwości na spożyty pokarm jest też pokrzywka i obrzęk naczynioworuchowy. Dla tej dolegliwości charakterystyczne jest swędzenie, zaczerwienienie skóry oraz obecność czerwonych bąbli zajmujących powierzchnię naskórka. Zmiany pokrzywkowe zwykle nie utrzymują się dłużej niż przez 12-24 godziny.
Przyczyny alergii pokarmowych
Reakcja alergiczna na składniki zawarte w pożywieniu może wystąpić w każdym wieku. Alergia pokarmowa często dotyczy tylko jednego narządu (np. układu trawiennego), ale może też powodować jednoczesne pojawienie się uciążliwych objawów ze strony skóry, żołądka oraz dróg oddechowych. W naszym kraju do najczęściej alergizujących produktów należą:
- orzechy,
- pszenica,
- mleko krowie,
- jajo kurze,
- ryby,
- owoce morza.
Jedną z powszechniej występujących chorób alergicznych jest nietolerancja laktozy. Niezdolność trawienia większych ilości cukru mlecznego wynika z niedoboru enzymu określanego laktazą. U osób uczulonych na ten składnik objawy w postaci bólu brzucha i biegunki występują bardzo szybko po spożyciu mleka krowiego. Innym często rozpoznawanym schorzeniem jest nadwrażliwość na pszenicę, która zawiera w sobie aż czterdzieści różnorodnych antygenów. Nie należy go mylić z celiakią, czyli chorobą trzewną. W przypadku spożycia pokarmu bogatego w gluten zostają pobudzone komórki odpornościowe w jelitach, co prowadzi do rozwoju stanu zapalnego i miejscowego uszkodzenia narządu. W ten sposób zaburzeniu ulega prawidłowy proces trawienia i wchłaniania składników odżywczych z pożywienia.
Rozpoznanie alergii pokarmowej
Podstawowym zadaniem diagnostyki alergii pokarmowej jest stwierdzenie, jaki pokarm wywołuje uczulenie. W tym celu wykorzystuje się testy alergologiczne, które pozwalają sprawdzić, czy w skórze znajdują się swoiste przeciwciała IgE. Cała procedura polega na zaaplikowaniu na skórę pleców lub przedramienia niewielkiej ilości roztworów z alergenami takimi jak mleko krowie, orzech ziemny, pszenica, seler, jajo kurze, ryba, soja. Po dwudziestu minutach lekarz dokonuje oceny testu, który polega na sprawdzeniu wielkości zmian skórnych powstałych w miejscu nakłucia. Przed przystąpieniem do tego rodzaju badania alergologicznego konieczne jest odstawienie leków antyhistaminowych oraz innych przyjmowanych preparatów, po wcześniejszej konsultacji ze specjalistą.
Innym narzędziem wykorzystywanym w diagnostyce alergii pokarmowych są testy z surowicy krwi. Przy ich pomocy można zweryfikować, czy w krwi pacjenta są obecne przeciwciała klasy IgE. Z metody tej korzysta się przede wszystkim w przypadku rozległych zmian (np. przy atopowym zapaleniu skóry), które uniemożliwiają przeprowadzenie standardowych testów skórnych. Mechanizm powstawania przeciwciał wytwarzanych przez system immunologiczny na skutek kontaktu z alergenem można też ocenić, wykonując testy płatkowe. Na skórę nakłada się wtedy standaryzowane alergeny, a odczyty wyników przeprowadza się po dwóch lub trzech dobach.
Sposoby leczenia alergii pokarmowych
Najlepszym sposobem leczenia alergii pokarmowych jest eliminacja z jadłospisu produktów, które wywołują uczulenie. Dzięki odpowiednio skomponowanej diecie można wyciszyć reakcję nadwrażliwości organizmu i zmniejszyć ryzyko występowania dokuczliwych dolegliwości ze strony układu trawiennego czy oddechowego. Czas stosowania diety eliminacyjnej jest zróżnicowany, ale z reguły objawy ustępują po roku. Osoby uczulone na laktozę z menu powinny wykluczyć mleko, jogurty, kefiry, maślanki, masło, śmietanę. Częstą dietą eliminacyjną jest też dieta bezglutenowa. W takim przypadku jadłospis chorego nie może zawierać wielu takich produktów jak bułki, chleb, ciasta oraz makarony z pszenicy. Za bezglutenowe uważa się wyroby z ryżu, kukurydzy, prosa, gryki.
U osób regularnie doświadczających uciążliwych symptomów można też stosować środki farmakologiczne. Trzeba jednak pamiętać, że alergia pokarmowa może być leczona wyłącznie objawowo. W tym celu wykorzystuje się leki przeciwhistaminowe, które mogą być podawane doustnie, donosowo lub dospojówkowo. W ich składzie najczęściej występują takie substancje czynne jak cetyryzyna, loratadyna, difenhydramina, hydroksyzyna, pseudoefedryna. Tego rodzaju preparaty mogą być stosowane we wszystkich chorobach przebiegających z nadmiernym wydzielaniem histaminy. Przy zaostrzeniu objawów lekarz może zadecydować o wdrożeniu glikokortykosteroidów.
Zapobieganie alergiom pokarmowym
Obserwowany w ostatnich latach wzrost zachorowania na alergie pokarmowe wzbudza duży niepokój. W kontekście działań profilaktycznych duże znaczenie ma dobór składników diety oraz czas ich wprowadzania do jadłospisu niemowląt. Dlatego Światowa Organizacja Zdrowia zaleca karmienie dzieci piersią przez minimum pierwsze sześć miesięcy po urodzeniu, a następnie stopniowe wprowadzanie nowych pokarmów. Ten sposób nie gwarantuje całkowitej ochrony przed nieprawidłowymi reakcjami ze strony układu immunologicznego, ale pozwala na podawanie niemowlętom pożywienia jak najlepiej dostosowanego do ich możliwości trawiennych.
Produkty kupisz tu:
Leki przeciwalergiczne
