Jednym z nieodłącznych etapów rozwoju każdego dziecka jest ząbkowanie. U niektórych maluchów wyrzynanie się zębów przebiega bezobjawowo, u innych natomiast pojawia się ból, rozdrażnienie, niepokój i nadmierna płaczliwość. Pierwsze symptomy tego procesu najczęściej są zauważalne między szóstym a ósmym miesiącem życia. Pomimo że jest to zjawisko fizjologiczne, w przypadku nasilonych dolegliwości, warto znać różne metody ich łagodzenia. Jakie jeszcze objawy mogą pojawić się podczas ząbkowania u niemowląt? W jaki sposób pomóc malcowi przetrwać ten trudny czas? Odpowiedzi na te i inne pytania zawarliśmy w poniższym tekście. Przeczytaj!
Nieodłączny etap rozwoju malucha
Wyrzynanie się zębów mlecznych jest złożonym procesem, często uzależnionym od czynników genetycznych i środowiskowych. Niewielu rodziców zdaje sobie sprawę, ale zjawisko to zostaje zapoczątkowane już około szóstego-siódmego tygodnia po zapłodnieniu. To właśnie w tym czasie tworzą się zawiązki zębów, które powstają z tzw. pierwotnej listewki zębowej. Ząbkowanie u niemowląt poprzedza faza przederupcyjna, która jest jednym z etapów rozwoju wewnątrzkostnego. W trakcie jej trwania zawiązki wraz z koronami zębów mlecznych zmieniają swoje położenie, aby przystosować pozycję do pozostałych struktur zębowych. Po przebiciu się przez dziąsło korony ukazują się na zewnątrz, przechodząc adaptację do wzrostu żuchwy i szczęki.
Kiedy rozpoczyna się ząbkowanie?
Pierwsze objawy towarzyszące wyrzynaniu się zębów mlecznych takie jak ból czy zaczerwienienie dziąseł najczęściej są obserwowane w okolicach szóstego-siódmego miesiąca życia. U zdrowych maluchów proces ten może nieznacznie się opóźnić, o jeden lub dwa miesiące. Zazwyczaj dziewięciomiesięczne niemowlę ma już dolne pierwsze siekacze, czyli jedynki.
Ze względu na czas pojawiania się pierwszych ząbków, ząbkowanie u niemowląt można podzielić na:
- przedwczesne, które ma miejsce przed trzecim miesiącem życia,
- wczesne, które obejmuje wyrzynanie się zębów między trzecim a czwartym miesiącem,
- prawidłowe, czyli przypadające na szósty-ósmy miesiąc życia,
- opóźnione, kiedy zęby pojawiają się po dziewiątym miesiącu,
- późne, kiedy pierwsze ząbki są widoczne dopiero po ukończeniu przez dziecko roku.
Szczególnie niepokojące jest późne wyrzynanie się zębów, które może wskazywać na zaburzenia w rozwoju fizycznym dziecka. Taka sytuacja może wynikać z obecności chorób ogólnoustrojowych o podłożu genetycznym lub hormonalnym. Opóźnione ząbkowanie obserwuje się u niemowląt niewłaściwie odżywianych, inkubowanych oraz urodzonych przedwcześnie. Przyczyną takiego stanu mogą być też niektóre schorzenia: niedoczynność tarczycy, niedobór hormonu wzrostu, niedoczynność przysadki, krzywica, nieprawidłowe zarastanie ciemienia dużego.
Najczęstsze objawy podczas ząbkowania u niemowląt
Symptomy, jakie pojawiają się podczas ząbkowania u niemowląt, od dawna stanowią przedmiot zainteresowań lekarzy pediatrów i stomatologów dziecięcych. Można je podzielić na objawy ogólne oraz miejscowe. Do tych ogólnych zalicza się niepokój dziecka, rozdrażnienie, płaczliwość, nadmierne ślinienie, brak apetytu, spadek wagi ciała oraz zaburzenia ze strony układu pokarmowego (zaparcia, biegunki, wymioty). Ponadto malec może mieć podwyższoną ciepłotę ciała, jednak z reguły nie przekracza ona 38 stopni Celsjusza.
Oprócz objawów ogólnoustrojowych ząbkowaniu u niemowląt mogą towarzyszyć objawy miejscowe takie jak:
- zapalenie dziąseł charakteryzujące się ich obrzmieniem i zaczerwienieniem,
- zasinienie błony śluzowej spowodowane krwiakiem powstałym na skutek uszkodzenia błony przez ostre krawędzie zęba, które zwykle znika samoistnie po przebiciu się zęba,
- rozpulchnienie i ból dziąseł.
W rzadkim przypadku u dziecka może rozwinąć się zapalenie i zropienie mieszka zębowego. Ryzyko infekcji wzrasta, jeśli maluch wkłada brudne palce i zabawki do buzi lub zmaga się z ogólnym osłabieniem odporności organizmu.
Sposoby złagodzenia bólu występującego przy ząbkowaniu
W celu zminimalizowania dolegliwości towarzyszących wyrzynaniu się zębów mlecznych można stosować zarówno metody farmakologiczne, jak i niefarmakologiczne. U wielu małych pacjentów przechodzących ząbkowanie objawy takie jak ból czy dyskomfort w jamie ustnej można zredukować np. poprzez wykonanie masażu dziąseł. Do tego celu najlepiej wykorzystać akcesoria w postaci silikonowej nakładki na palec czy specjalnej szczoteczki stworzonej do masowania niemowlęcych dziąseł. Pomocne mogą być również schłodzone gryzaki. Trzeba jednak zachować szczególną ostrożność przy ich zamrażaniu i nadmiernym schładzaniu, ponieważ bardzo niska temperatura może doprowadzić do skurczu naczyń krwionośnych.
W przypadku nasilonych objawów można sięgnąć po środki farmakologiczne. Ich działanie jest krótkotrwałe, ale mogą pozwolić na tymczasowe zmniejszenie dokuczliwego bólu czy obrzęku błony śluzowej. Preparaty na ząbkowanie u niemowląt zawierają w swoim składzie substancje czynne o właściwościach znieczulających miejscowo, przeciwzapalnych oraz antyseptycznych. Wśród nich można znaleźć między innymi żele z lidokainą, które są przeznaczone do stosowania przy podrażnieniu dziąseł w okresie wyrzynania się zębów mlecznych. Ponadto w aptekach dostępne są środki opracowane na bazie naturalnych wyciągów roślinnych. W ich recepturach często stosuje się ekstrakty z aloesu, rumianku, propolisu, szałwii lekarskiej, prawoślazu oraz goździka. Przy ich wyborze warto zwrócić uwagę, aby nie zawierały cukru, syntetycznych słodzików oraz konserwantów.
O zęby maluszka trzeba dbać!
Zęby mleczne pełnią niezwykle istotną funkcję przy przeżuwaniu pokarmu, są potrzebne do prawidłowej wymowy zgłosek, a ponadto tworzą miejsce dla wyrzynających się w późniejszych latach życia dziecka zębów stałych. Niestety wiele rodziców bagatelizuje kwestie dbałości o mleczaki. Tymczasem lekarze zalecają, aby po pojawieniu się pierwszych ząbków, pamiętać o ich regularnej higienie. Do mycia najlepiej wybrać szczoteczkę z miękkim włosiem oraz pastę z odpowiednią ilością fluoru. Zęby powinny być szczotkowane minimum dwa razy dziennie. Szczególnie ważne jest ich oczyszczanie przed snem, ponieważ w nocy ruchy języka stają się wolniejsze, a skład śliny ulega zmianie. W ten sposób można zmniejszyć ryzyko rozwoju zmian próchnicowych.
Chcesz wiedzieć więcej o rozwoju dzieci?
Chociaż wyrzynanie się zębów mlecznych jest procesem fizjologicznym, mogą mu towarzyszyć mniej lub bardziej nasilone objawy. Gdy pojawi się rozdrażnienie, niepokój i ból dziąseł, wówczas można sięgnąć po preparaty na ząbkowanie u niemowląt w postaci żeli, syropów oraz roztworów doustnych. Trzeba jednak pamiętać, że jest to zupełnie naturalna część rozwoju dziecka, a jej brak może wskazywać na różne problemy ze zdrowiem. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat, możesz zajrzeć na blog Apteki Europejskiej. W dziale Dziecko dostępnych jest wiele artykułów wspierających rodziców w dbaniu o zdrowie ich pociech.
Produkty kupisz tu:
Wszystko na ząbkowanie dla dzieci
