Chyba nie ma nic piękniejszego niż obserwowanie rozwoju dziecka, które rośnie jak na drożdżach i systematycznie zdobywa umiejętności. Kompetencje często pojawiają się gwałtownie, niemal z dnia na dzień i są to tzw. skoki rozwojowe, które wynikają z powstawania nowych połączeń międzykomórkowych w układzie nerwowym. Sprawdź, co warto wiedzieć o takich wyjątkowych momentach w życiu pociechy!
Skoki rozwojowe – intensywny moment dla rodziców i dzieci
O skokach rozwojowych mówi się głównie w odniesieniu do niemowląt, ponieważ w pierwszym roku życia układ nerwowy malucha najintensywniej się rozwija. Rodzice brzdąca mogą więc obserwować, jak z tygodnia na tydzień ich pociecha zmienia się nie tylko fizycznie, ale przede wszystkim nabywa nowych umiejętności – uśmiechania się, wydawania pierwszych dźwięków, chwytania przedmiotów rączkami czy wreszcie siadania i raczkowania. Każdy taki progres budzi radość, jednak warto mieć świadomość, że często poprzedzają go trudne chwile dla mamy i dziecka, ponieważ zanim dojdzie do skoku rozwojowego, brzdąc może mieć gorsze samopoczucie i potrzebować większego wsparcia rodziców.
Czym są skoki rozwojowe?
Już sama nazwa wskazuje, czym są skoki rozwojowe – to nic innego jak przełomowe momenty w życiu dziecka, w których dochodzi do nabycia przez nie zupełnie nowych umiejętności. Jak się okazuje, następuje to dość nagle, w wyniku pojawienia się połączeń neuronalnych w mózgu. Co więcej, każdy taki skok poprzedza okres regresji, podczas którego maluch staje się płaczliwy, drażliwy, ma problemy ze snem, a nawet traci apetyt. Takie objawy często budzą obawy o zdrowie dziecka, a tymczasem mogą one wynikać po prostu z silnego stresu związanego z intensywnymi przemianami w układzie nerwowym.
Warto dodać, że zjawisko skoków rozwojowych zostało zaobserwowane najpierw u szympansów w latach 90. XX wieku przez holenderskich naukowców – biologa Fransa Plooij oraz psycholożkę i antropolożkę Hettę van de Rijt. Dopiero kolejne przeprowadzone przez nich badania wykazały, że również u ludzi występują takie kamienie milowe.
Skoki rozwojowe w życiu malucha
Jak już wspomnieliśmy, najwięcej skoków rozwojowych występuje u niemowląt. Według Fransa Plooij w pierwszym roku życia jest ich aż siedem, a w kolejnych latach występują jeszcze 2 lub nawet trzy.
W wyniku przeprowadzonych badań naukowiec sprecyzował także momenty ich występowania, co szerzej opisaliśmy poniżej. Należy jednak pamiętać, że określone przez niego etapy są orientacyjne, dlatego może się zdarzyć, że u poszczególnych dzieci kolejne skoki pojawią się nieco wcześniej lub później. Również długość ich trwania może być różna, ponieważ u jednych maluchów trwa kilka dni, a u innych wiele tygodni.
7 skoków rozwojowych w 1. roku życia dziecka
Najważniejsze skoki rozwojowe występują w pierwszych 12. miesiącach życia i każdy z nich poprzedza wspomniany okres regresu. Zwykle wiąże się on jedynie z gorszym samopoczuciem malca, choć zdarza się, że niemowlę na chwilę zapomina o poprzednio zdobytej umiejętności.
Poniżej wyjaśniamy, czym charakteryzują się i kiedy występują przełomowe momenty w 1. roku życia dziecka:
- pierwszy skok rozwojowy (5. tydzień) – w jego wyniku maluch zaczyna bardziej reagować na bodźce zewnętrzne, czyli np. na dotyk, dźwięk czy zapach; pojawia się też u niego uśmiech oraz zdolność produkcji łez,
- drugi (między 7. a 9. tygodniem) – można go rozpoznać po tym, że dziecko umie już podnosić główkę, machać rączkami i nóżkami, a także wydawać dźwięki,
- trzeci (około 3. miesiąca) – brzdąc po tym skoku potrafi podążać wzrokiem za źródłem dźwięku, trzymać zabawki obiema rączkami oraz wkładać je do buzi,
- czwarty (około 5. miesiąca) – skutkuje on dość dużym wzrostem umiejętności ruchowych, ponieważ maluch zaczyna już pełzać, a nawet raczkować, ponadto reaguje na swoje imię i wypowiada pierwsze sylaby,
- piąty (około 6. miesiąca) – dzięki niemu pojawia się świadomość odległości między obiektami i ludźmi,
- szósty (około 8. miesiąca) - w jego wyniku następuje rozwój emocjonalny i poznawczy, co objawia się np. umiejętnością rozróżniania przedmiotów czy też gestykulacją,
- siódmy (około 10. miesiąca) – jego efekty są już wyjątkowo spektakularne, ponieważ maluch staje się bardziej ruchliwy (próbuje chodzić i wspinać się na meble), zaczyna naśladować inne dźwięki, rysować i potrafi dopasowywać do siebie kształty, dlatego radzi sobie np. z klockami.
Kolejne skoki rozwojowe u dziecka występują w drugim i trzecim roku życia. Co ciekawe, nie zawsze są poprzedzone wyraźnymi okresami regresji, ponieważ starsze maluchy lepiej radzą sobie ze stresem.
Skok rozwojowy dwulatka
W drugim roku życia maluch nabywa kolejne ważne umiejętności – przede wszystkim chodzenia i biegania. Zaczyna także mówić pierwsze słowa lub nawet zdania, potrafi informować o swoich potrzebach fizjologicznych i rozumie polecenia rodziców.
Zdarza się, że w okolicy drugich urodzin w dziecku rodzi się poczucie większej samodzielności i wywołuje u niego chęć decydowania o sobie. Maluch manifestuje to poprzez krzyki, obrażanie się czy też niesłuchanie poleceń. Jest to tzw. bunt dwulatka, który jest naturalnym okresem rozwojowym i wymaga od opiekunów cierpliwości oraz wsparcia.
Skok rozwojowy trzylatka
Po ukończeniu dwóch lat zauważyć można kolejny kamień milowy u pociechy. Skok rozwojowy u trzylatka wiąże się przede wszystkim z większą samodzielnością oraz udoskonaleniem już zdobytych umiejętności. Dziecko znacznie lepiej radzi sobie z chodzeniem i koordynacją ruchową, mówieniem, rysowaniem itp. Umie już także kontrolować swoje potrzeby fizjologiczne i samodzielnie się ubrać oraz nabiera większych zdolności społecznych i komunikacyjnych.
Jak wesprzeć dziecko w fazie skoków rozwojowych?
Każdy skok rozwojowy wymaga od rodziców większego zaangażowania. Szczególnie jest to ważne w przypadku niemowląt, które przed momentami przełomowymi mogą być wyjątkowo marudne, mieć problemy ze snem i potrzebować więcej uwagi oraz bliskości dorosłych. Trudne chwile należy cierpliwie przetrwać i starać się w tym czasie okazywać dziecku jak najwięcej miłości.
Warto również pamiętać, by wspierać prawidłowy rozwój pociechy. Pod tym względem pomocne może być wzbogacanie diety malucha o kluczowe witaminy dla dzieci m.in. te z grupy B, ponieważ to one wpływają na właściwe funkcjonowanie mózgu oraz układu nerwowego.
Prawidłowy rozwój Twojego malucha
Musisz sobie zdawać sprawę, że choć skoki rozwojowe mogą wiązać się z różnymi trudnościami, ich efektem jest zdobycie zupełnie nowych umiejętności przez Twoją pociechę. Tak właśnie wygląda prawidłowy rozwój dziecka – jest on z jednej strony fascynujący, ale z drugiej bardzo wymagający. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat, zajrzyj na blog naszej Apteki Europejskiej do działu Dziecko, gdzie znajdziesz wiele ciekawych artykułów poradnikowych dla rodziców.
Produkty kupisz tu:
Witaminy dla malucha/a>
