Męczą Cię łzawiące oczy, cieknący katar i napady kichania? To może być alergia sezonowa, ponieważ właśnie takie są jej typowe objawy. Pojawiają się one zazwyczaj wiosną, gdyż najczęstszą przyczyną schorzenia są alergeny zawarte w pyłkach roślin. Sprawdź, czym dokładnie są sezonowe alergie i jak sobie z nimi radzić, by nie były tak uciążliwe.
Czym są sezonowe alergie i dlaczego występują?
W ogólnym znaczeniu alergia jest nieprawidłową reakcję organizmu na kontakt z alergenami, czyli substancjami, które normalnie nie są dla człowieka szkodliwe. Układ immunologiczny uznaje je błędnie za czynnik chorobotwórczy i uwalnia nadmiar histaminy w celu wywołania stanu zapalnego. To z kolei powoduje przykre dolegliwości w postaci świądu, kataru, zaczerwienia i łzawienia oczu, a nawet mdłości i bólu głowy.
Jak sama nazwa wskazuje, alergia sezonowa występuje tylko okresowo, gdyż wywołujące ją alergeny są aktywne tylko przez określony czas. Najczęściej są to pyłki i zarodniki roślin takich jak:
- trawy,
- drzewa (np. topola, brzoza, olcha i leszczyna),
- zioła (np. pokrzywa i bylica),
- grzyby pleśniowe (głównie typu Alternaria i Cladosporium).
Warto podkreślić, że u poszczególnych osób alergie sezonowe mogą być związane z uczuleniem na różne rodzaje pyłków, co wiąże się także z innym okresem pojawienia się dolegliwości. Innym rodzajem alergii jest natomiast ta całoroczna, którą wywołują alergeny występujące stale w otoczeniu np. roztocza kurzu domowego.
Co ciekawe, w ostatnich latach liczba osób cierpiących na alergie sezonowe znacznie wzrosła, zwłaszcza w miastach. Według naukowców jedną z przyczyn tego zjawiska są zmiany klimatyczne powodujące wydłużenie okresu pylenia roślin. Ponadto w miastach pyłki przenoszą także zanieczyszczenia, które potęgują objawy uczuleniowe. Potwierdziły to m.in. badania Zakładu Alergologii Klinicznej i Środowiskowej Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum. W ich wyniku okazało się bowiem, że pyłki z drzew rosnących w Krakowie zawierały znacznie więcej alergenów niż z roślin zlokalizowanych na terenach podmiejskich o mniejszym zanieczyszczeniu powietrza.
Rozpoznawanie objawów sezonowych alergii
Objawy alergii sezonowej są dość charakterystyczne i wiążą się głównie z dolegliwościami ze strony układu oddechowego takimi jak:
- wodnisty katar,
- uczucie zatkanego nosa,
- częste napady kichania,
- drapanie w gardle,
- świąd nosa, oczu, a nawet uszu,
- łzawienie i zaczerwienie oczu,
- kaszel i uczucie duszności,
- zaburzone powonienie.
Powyższe dolegliwości zwykle pojawiają się nagle i mogą być dość intensywne, natomiast nie dokuczają trwale, a jedynie w okresie występowania określonych alergenów w powietrzu. Możesz je jednak pomylić z objawami przeziębienia lub innej infekcji górnych dróg oddechowych, dlatego warto je skonsultować ze specjalistą. W pierwszej kolejności wystarczy kontakt z lekarzem rodzinnym, który w celu potwierdzenia diagnozy może skierować Cię do alergologa.
Kluczowe metody zapobiegania alergiom sezonowym
Podstawowym sposobem zapobiegania alergiom sezonowym jest unikanie kontaktu z alergenami, które je wywołują. Najpierw zatem trzeba je zidentyfikować i najlepiej to zrobić poprzez wykonanie specjalistycznych testów alergicznych z krwi. Możesz je wykonać na własną rękę w laboratorium diagnostycznym lub na podstawie skierowania od lekarza. W tym drugim przypadku będą one refundowane przez NFZ.
Jeśli testy alergiczne wykażą, na jakie pyłki jesteś uczulony, warto kontrolować tzw. kalendarz pyleń. Znajdziesz go choćby w internecie. Przedstawia on dokładnie okresy pylenia poszczególnych roślin, ponieważ są one różne. Przykładowo, brzoza i topola wydzielają pyłki od marca do maja, trawy od kwietnia do końca września, natomiast leszczyna może uczulać od stycznia do kwietnia.
O pyleniu określonych roślin w danym regionie kraju informują także specjalne aplikacje na telefon, a nawet programy telewizyjne prezentujące prognozy pogody.
Wiedząc, w których miesiącach uczulające Cię alergeny występują w powietrzu, łatwiej będzie Ci ich unikać. Przez to ograniczysz dolegliwości wywołane kontaktem z nimi. Jak to zrobić, podpowiemy niżej.
Zmiany w stylu życia wspierające zarządzanie alergiami
W okresie aktywności alergenów wywołujących alergie sezonowe warto zastosować kilka prostych zmian w stylu życia. Pamiętaj przede wszystkim o tym, aby w czasie pylenia uczulających Cię roślin:
- unikać aktywności na świeżym powietrzu – zwłaszcza w słoneczne i wietrzne dni, gdy stężenie pyłków w powietrzu jest największe (bezpieczniej wybrać się na spacer podczas deszczu),
- po przyjściu do domu brać prysznic (lub przynajmniej umyć twarz i dłonie) oraz zmienić odzież,
- ograniczyć częstotliwość wietrzenia pomieszczeń, w których przebywasz,
- częściej sprzątać mieszkanie – pyłki mogą osiadać na meblach i podłodze, dlatego zwłaszcza te elementy warto jak najczęściej czyścić, najlepiej na mokro,
- jak najrzadziej dotykać dłonią okolic twarzy, zwłaszcza oczu, nosa i ust,
- dbać o odpowiednią wilgotność we wnętrzach – w zbyt suchym powietrzu dłużej utrzymują się pyłki, natomiast w zbyt wilgotnym szybciej rozwijają się pleśnie.
Warto też wiedzieć, że w sprzedaży są specjalne urządzenia, które oczyszczają powietrze w pomieszczeniu z różnych alergenów. W zależności od zastosowanych w nich filtrów mogą one usuwać nie tylko pyłki, ale też roztocza kurzu domowego i zarodniki pleśni.
Dostępne opcje leczenia i kiedy szukać pomocy medycznej
Wymienione wyżej działania profilaktyczne mogą okazać się niewystarczające, aby zapobiec dokuczliwym objawom alergii sezonowej. W takim przypadku najlepiej udać się do lekarza, zwłaszcza jeśli dolegliwości są bardzo silne i utrzymują się przez dłuższy czas.
Do podstawowych form leczenia alergii sezonowej należą:
- farmakologia – skupia się ona głównie na przyjmowaniu w okresie występowania objawów alergii leków przeciwhistaminowych, najczęściej w postaci doustnych tabletek lub sprayów do nosa;
- odczulanie – polega na podawaniu pacjentowi niewielkich dawek alergenu, aby przyzwyczaić do niego układ odpornościowy, dlatego też procedurę najlepiej przeprowadzić przed sezonem pylenia, a więc np. jesienią.
Najczęstszym sposobem leczenia alergii sezonowej jest przyjmowanie leków przeciwalergicznych. Niektóre z nich dostępne są bez recepty, a więc mogą być traktowane jako doraźny sposób na złagodzenie dolegliwości. Pewną formą wsparcia walki z dolegliwościami alergicznymi mogą być także naturalne metody, czyli np. picie zielonej herbaty oraz spożywanie oleju z czarnuszki.
Pamiętaj jednak, że alergia sezonowa nie powinna być bagatelizowana, ponieważ może przyczynić się do rozwoju zapalenia zatok, a nawet astmy. Jeśli zatem cierpisz na okresowe dolegliwości związane z pyleniem roślin i są one dość intensywne, lepiej skonsultuj się z lekarzem. Dzięki wdrożeniu odpowiedniego leczenia poprawisz swój komfort życia, ale też zapobiegniesz innym chorobom.
