Do powszechnych urazów skóry, do których najczęściej dochodzi w wyniku nieszczęśliwych wypadków, należą oparzenia: słoneczne, chemiczne, termiczne oraz elektryczne. W zależności od głębokości rany i stopnia uszkodzenia tkanek konieczne jest wdrożenie odpowiedniego postępowania. Czym można się oparzyć? Jak radzić sobie z niegroźnymi dla zdrowia uszkodzeniami naskórka, a w jakim przypadku trzeba niezwłocznie zgłosić się do lekarza? Dowiedz się, w jaki sposób ukoić oparzone miejsce i jak udzielić pierwszej pomocy w nagłej sytuacji.
Oparzenia nie tylko słoneczne
Najczęściej występujące są oparzenia słoneczne, do których dochodzi do uszkodzenia skóry i położonych pod nią naczyń krwionośnych na skutek nadmiernej ekspozycji na promieniowanie fioletowe. Warto zaznaczyć, że mogą one pojawić się nie tylko jako rezultat zbyt długiego przebywania na słońcu, ale także po skorzystaniu z solarium. Ze względu na przyczynę wyróżnia się także:
- oparzenia chemiczne, które są powodowane przez kontakt z kwasami, zasadami lub żrącymi substancjami,
- oparzenia termiczne wywoływane przez wysoką temperaturę,
- oparzenia elektryczne, do których dochodzi w następstwie przepływu przez ciało prądu elektrycznego.
Ponadto niektóre klasyfikacje uwzględniają też oparzenia radiacyjne, które powstają na skutek promieniowania radiacyjnego. Ich objawy mogą uwidocznić się zarówno po napromieniowaniu, lub z opóźnieniem.
Czym można się oparzyć?
Do uszkodzenia skóry i naruszenia głębiej położonych tkanek może dojść na skutek działania następujących czynników:
- żrące substancje chemiczne,
- prąd elektryczny,
- promienie słoneczne,
- promieniowanie RTG, UV,
- pozostałe czynniki termiczne, do których należą gorące płyny, ogień, para wodna itp.
Rana oparzeniowa poza bólem, nadwrażliwością i obrzękiem może powodować ogólnoustrojowe zmiany, które są określane mianem choroby oparzeniowej. Dlatego bez względu na rodzaj oparzenia, bardzo ważna jest pierwsza pomoc. Poza leczeniem chirurgicznym stosuje się leczenie miejscowe ran. Do tego celu wykorzystuje się opatrunki, które mają za zadanie zmniejszenie dolegliwości bólowych, przeciwdziałanie nadmiernemu odparowywaniu wody oraz ochronę przed dodatkowym zakażeniem.
Skala oparzeń skóry
Ze względu na głębokość i rozległość rany oparzenia chemiczne, termiczne i słoneczne dzieli się na powierzchowne (zajmujące poniżej 10% powierzchni ciała) oraz ciężkie, w których dochodzi do zajęcia od 10 do 25% powierzchni ciała. Do tych pierwszych należą zwykle oparzenia domowe, które są wywołane przez kontakt z wrzącym płynem lub nagrzanym przedmiotem.
Ponadto wyróżnia się cztery podstawowe stopnie oparzeń:
- I stopień – obejmujący tylko naskórek na powierzchni ciała, który na skutek działania czynnika zewnętrznego staje się zaczerwieniony i lekko obrzęknięty; klasycznym przykładem może być tutaj oparzenie słoneczne,
- II stopień – w tym przypadku zmiany dotyczą wszystkich warstw naskórka oraz części skóry właściwej, na której pojawiają się pęcherze wypełnione płynem surowiczym; mieszki włosowe i gruczoły potowe nie ulegają uszkodzeniu,
- III stopień – obejmujący skórę właściwą, podskórną tkankę łączną, a nawet mięśnie i kości; skóra staje się twarda, nie wykazuje reakcji na dotyk i dochodzi do martwicy tkankowej,
- IV stopień – przejawiający się zwęgleniem dotyczącym całej grubości skóry, w tym także struktur mięśniowych oraz kostnych; dochodzi też do rozwinięcia się martwicy powodującej obumarcie tkanek; do takiego stanu najczęściej dochodzi na skutek oparzenia termicznego lub elektrycznego.
W celu określenia poparzonych powierzchni, np. przy wzywaniu pierwszej pomocy, można wykorzystać metodę Wallace'a lub regułę dłoni. Znajdują one jednak zastosowanie wyłącznie przy oparzeniach u osób dorosłych.
Jak objawia się oparzenie?
Powierzchowne oparzenia słoneczne czy chemiczne najczęściej charakteryzują się zaczerwienieniem, nadwrażliwością, bólem oraz lekkim obrzękiem. Jeśli dojdzie do uszkodzenia głębiej położonych warstw naskórka lub skóry właściwej, wówczas pojawiają się pęcherze, które mogą się sączyć i pękać. W złagodzeniu uciążliwych dolegliwości bólowych i nawilżenia poparzonego obszaru skóry przydatne mogą okazać się leki i kosmetyki dermatologiczne na problemy skórne z apteki. Wśród nich znajdują się specjalistyczne preparaty na oparzenia, które są dostępne w postaci kremów, maści oraz żeli przeznaczonych do stosowania miejscowego.
Średnie i ciężkie oparzenia termiczne, w których doszło do poważnych urazów, objawiają się bolesnymi ranami o brunatnym zabarwieniu, pieczeniem oraz obrzękiem. W takiej sytuacji konieczna jest jak najszybsza pierwsza pomoc, niezależnie od tego, czy do oparzenia doszło u dziecka, czy u osoby dorosłej. W żadnym wypadku nie należy moczyć skóry wodą, nakładać na ranę maści oraz zdejmować odzieży, która przykleiła się do skóry. Przed przyjazdem pogotowia najlepiej przykryć poparzone miejsce wyjałowioną gazą lub czystym prześcieradłem, a następnie obserwować stan ogólny i czynności życiowe poszkodowanego. W razie konieczności podjąć akcję reanimacyjną.
Kiedy niezbędna jest pomoc lekarza?
Pomoc medyczną należy niezwłocznie wezwać w sytuacji, kiedy poszkodowany jest dzieckiem poniżej piątego roku życia lub osobą starszą. Z powiadomieniem pogotowia nie należy też zwlekać w sytuacji, kiedy oparzeniu towarzyszą inne obrażenia na ciele lub objawy niewydolności oddechowej (duszność, kaszel, przyspieszenie czynności serca, trudności w mówieniu, sinica). Ponadto pomoc lekarza jest niezbędna, kiedy oparzenie zostało spowodowane przez prąd elektryczny lub doszło do poparzenia twarzy, dłoni, stóp czy oczu.
Jak radzić sobie z niegroźnymi dla zdrowia oparzeniami?
Niewielkie oparzenia słoneczne czy termiczne objawiające się zaczerwienioną skórą, obrzękiem i dolegliwościami bólowymi można leczyć za pomocą preparatów dostępnych w aptece bez recepty. W pierwszej kolejności można sięgnąć po żele chłodzące, które należy aplikować na dokładnie oczyszczone ciało. Zawarte w nich substancje czynne mogą pomóc w zmniejszeniu odczuwania bólu oraz w usprawnieniu naturalnych procesów regeneracyjnych naskórka. Po wygojeniu rany i odpadnięciu strupka zaleca się natomiast stosowanie produktów wspomagających odbudowę komórek z witaminą A, alantoiną i prowitaminą B5.
Przygotuj apteczkę na nieprzewidziane wypadki
Chociaż większość oparzeń nie należy do urazów zagrażających życiu, w każdym wypadku bardzo ważna jest prawidłowo udzielona pierwsza pomoc. W domowej apteczce na nieprzewidziane wypadki nie powinno zabraknąć przede wszystkim materiałów opatrunkowych, środków dezynfekujących, nożyczek ratunkowych oraz jednorazowych rękawiczek. Chcesz dowiedzieć się więcej na temat czynności pomagających w razie nieprzewidzianego zdarzenia lub poznać najważniejsze zasady profilaktyki oparzeń? Cenne porady i wskazówki znajdziesz na blogu, który prowadzi apteka warszawska.
Produkty kupisz tu:
Preparaty na oparzenia i nie tylko
