Nadkwasota wynika z nadmiernej produkcji kwasu żołądkowego i objawia się zgagą, wzdęciami, kwaśnym odbijaniem, a czasem także pieczeniem za mostkiem. Może przydarzyć się każdemu po obfitym, tłustym posiłku, choć bywa także związana z poważniejszymi schorzeniami. Czym jest nadkwasota i jak ją leczyć?
Nadkwasota – co to jest?
Nadkwasotą żołądka nazywamy nadprodukcję kwasu żołądkowego przez komórki żołądka. Termin ten często mylony jest z zarzucaniem kwaśnej treści żołądka do przełyku, jednak nie oznacza tego samego, a jest raczej przyczyną tego drugiego zjawiska. Przy nadmiernej produkcji kwasu żołądkowego może dojść do osłabienia błony śluzowej dwunastnicy oraz żołądka i jej nadtrawienia, co z kolei często prowadzi do powstawania wrzodów żołądka lub dwunastnicy.
Kwas solny wspomaga trawienie białek i zapewnia ochronę przed działaniem różnych drobnoustrojów, które mogą wywoływać infekcje i choroby. Jednak gdy jego równowaga fizjologiczna zostanie zaburzona, dochodzi do nadmiernej produkcji kwasu, a więc do nadkwasoty, która powoduje nieprzyjemne dolegliwości.
Objawy nadkwasoty
Głównym objawem nadkwasoty jest zgaga, powodująca często uczucie pieczenia za mostkiem oraz kwaśne odbijanie. Oprócz tego do najczęstszych objawów nadmiernej produkcji kwasu żołądkowego zaliczamy:
- wzdęcia;
- ból brzucha;
- nudności;
- czasem wymioty;
- uczucie pełności w żołądku;
- niestrawność.
Jakie są przyczyny nadkwasoty?
Dlaczego dochodzi do nadprodukcji kwasu żołądkowego w komórkach żołądka? Przyczyny mogą być różne. Wydzielanie kwasu regulowane jest przez dwa hormony: gastrynę i somatostatynę. Gastryna pobudza wytwarzanie kwasu żołądkowego, a somatostatyna hamuje ten proces, a więc prawidłowo funkcjonujący organizm może zapanować nad optymalną produkcją kwasu solnego. W niektórych przypadkach dochodzi jednak do zaburzeń funkcjonowania gastryny, zwiększając jej aktywność i przyczyniając się do wspomnianej nadprodukcji. Choroby, które powodują takie problemy to między innymi:
- zakażenie bakterią helicobacter pylori – bakteria wywołuje w żołądku przewlekły stan zapalny, powodujący zwiększenie wydzielania gastryny i zmniejszenie wytwarzania ochronnej warstwy śluzu wyściełającego żołądek;
- zespół Zollingera-Ellisona – jest to guz wydzielający gastrynę i powodujący jej nadprodukcję. To dość rzadka przyczyna nadkwasoty, jednak warto ją rozważyć, gdy wykluczy się bakterię h.pylori lub schorzenie występuje u małych dzieci.
Nadkwasota nie zawsze łączy się z chorobami, często jej przyczyny wynikają ze złego trybu życia oraz nieprawidłowej diety. Wśród pozostałych przyczyn nadkwasoty żołądka wyróżniamy:
- nieodpowiednią dietę (spożywanie zbyt tłustych potraw, dużych ilości soli, nieregularne posiłki, przejadanie się, jedzenie w pośpiechu);
- stres i negatywne emocje – jedzenie, gdy jesteśmy zdenerwowani, może doprowadzić do nadmiernego wydzielania kwasu żołądkowego;
- odruchy nerwowe – nadaktywność hormonów, wydzielających kwas solny może być spowodowana impulsami ze strony układu nerwowego;
- przyjmowanie niektórych leków, np. niesteroidowych leków przeciwzapalnych;
- żucie gumy, ssanie cukierków – może to niepotrzebnie nasilić produkcję kwasu żołądkowego.
Jak leczyć nadkwasotę?
Jeżeli nadkwasota spowodowana jest nadaktywnością gastryny i wiąże się z zakażeniem bakterią pylori lub innymi schorzeniami, należy skupić się przede wszystkim na wyeliminowaniu głównej przyczyny dolegliwości i zwalczaniu schorzenia pierwotnego.
W pozostałych przypadkach (oraz jako terapia pomocnicza w przypadku chorób powodujących nadkwaśność) pierwszym krokiem leczenia nadkwasoty jest wprowadzenie odpowiedniej diety.
Co jeść przy nadkwasocie?
Jadłospis najlepiej skomponować tak, aby znajdowało się w nim jak najwięcej produktów o odczynie zasadowym, co pozwoli zneutralizować szkodliwe działanie kwasu. W menu osoby cierpiącej na nadkwasotę powinny znaleźć się:
- gotowane warzywa;
- kiszonki;
- owoce zasadotwórcze np. cytryny;
- naturalne tłuszcze roślinne w postaci olejów.
Należy unikać potraw smażonych i produktów mącznych oraz słodyczy. Warto także ograniczyć używki (alkohol, kawa, papierosy), zwłaszcza jeżeli zauważyliśmy nasilenie dolegliwości po ich spożyciu. Można spożywać chude mięso i jaja, ale lepiej w niewielkich ilościach. Należy postawić na regularne posiłki, ale bez przejadania się, a więc lepiej jeść większą ilość mniejszych posiłków, zamiast zadowalać się jednym, ale obfitym.
Przy nadkwasocie trzeba pamiętać także o odpowiednim nawadnianiu, najlepiej czystą niegazowaną wodą (ok. 6-8 szklanek dziennie). Do odpowiedniej diety można także dołączyć środki farmakologiczne, z działaniem zmniejszającym poziom kwasowości (np. Alugastrin® 3 Forte), który również hamuje refluks oraz działa osłaniająco na śluzówkę przełyku i żołądka dzięki naturalnemu kompleksowi Mucosave® (ekstrakt z liści Opuncji Figowej i liści Oliwki Europejskiej).
Nadkwasota, czyli nadmierne wydzielanie kwasu solnego przez komórki żołądka, może być następstwem pewnych chorób, jednak częściej spowodowana jest nieprawidłowym stylem życia. Choć jej objawy są nieprzyjemne, można je skutecznie łagodzić, stawiając na odpowiednią dietę oraz suplementację.
Źródła:
-
Zalecenia dietetyczne w chorobie wrzodowej, „Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej”
-
Interna Szczeklika 2015, pod red. P. Gajewskiego, Kraków 2015
-
Andrzej Szczeklik, Piotr Gajewski: Interna Szczeklika 2020/2021 Medycyna Praktyczna
Produkty kupisz tu:
Na trawienie, zgagę i nadkwaśność
