Nieprawidłowe nawyki żywieniowe, przewlekły stres oraz brak ruchu należą do istotnych czynników zwiększających ryzyko rozwoju wielu poważnych schorzeń. Konsekwencją niezdrowego stylu życia może być też insulinooporność. To coraz częściej rozpoznawane zaburzenie metaboliczne jest związane ze zmniejszoną wrażliwością tkanek na działanie insuliny, a zbagatelizowanie tego stanu może prowadzić do cukrzycy typu II. Jakie są podstawowe przyczyny niewłaściwej reakcji organizmu na hormon regulujący stężenie glukozy we krwi? Jak się objawia insulinooporność i jak powinna wyglądać dieta oparta na niskim indeksie glikemicznym? Sprawdź!
Co to insulinooporność?
Pod tym pojęciem kryją się zaburzenia gospodarki węglowodanowej, które są diagnozowane u coraz młodszych osób. Stan oporności tkanek na działanie insuliny wytwarzanej przez trzustkę skutkuje nieprawidłową glikemią, która może być niebezpieczna dla zdrowia. Pod względem klinicznym wyróżnia się trzy podstawowe rodzaje insulinooporności:
- przedreceptorową, która jest związana z nieprawidłową budową cząsteczki insuliny na skutek uwarunkowań genetycznych,
- receptorową, której podłożem jest obniżona liczba receptorów insulinowych,
- postreceptorową polegającą na zaburzeniu procesów dotyczących przyłączenia insuliny do receptora insulinowego.
Warto zaznaczyć, że nikt nie rodzi się z insulinoopornością. Chociaż można mieć predyspozycje genetyczne do jej rozwoju, tak naprawdę każdy człowiek pracuje na nią sam poprzez niewłaściwą dietę, nadmierne spożywanie tłuszczów i cukrów oraz brak aktywności fizycznej.
Przyczyny insulinooporności
Przyczyny zmniejszonej wrażliwości tkanek na działanie insuliny nie do końca zostały poznane. Wiadomo, że jednym z kluczowych czynników przyczyniających się do rozwoju tego stanu jest otyłość brzuszna. Nadmierne nagromadzenie tłuszczu w obrębie brzucha nie tylko zwiększa ryzyko cukrzycy, ale także nadciśnienia tętniczego, hipercholesterolemii oraz choroby niedokrwiennej serca.
Do pozostałych przyczyn insulinooporności zalicza się:
- dietę bogatą w produkty o wysokim indeksie glikemicznym,
- uwarunkowania genetyczne,
- brak aktywności fizycznej,
- przyjmowanie niektórych leków,
- alkohol i palenie tytoniu.
Ponadto do upośledzonej odpowiedzi organizmu na działanie insuliny mogą przyczyniać się zaburzenia hormonalne takie jak nadczynność i niedoczynność tarczycy, nadmierne wydzielanie hormonu wzrostu, zespół policystycznych jajników oraz pierwotna nadczynność przytarczyc.
Jakie są objawy insulinooporności?
Zmniejszona wrażliwość organizmu na działanie insuliny często stanowi konsekwencję otyłości i jest uznawana za pierwszy etap rozwoju cukrzycy. Insulinooporność nie jest łatwa do zdiagnozowania, ponieważ daje szereg różnych objawów, które mogą występować pojedynczo lub razem. Charakterystycznym objawem tego zaburzenia metabolicznego jest wzmożona senność, która wiąże się nadmierną aktywacją ośrodka sytości w mózgu. Ponadto osoby ze stanem przedcukrzycowym często skarżą się na:
- przewlekłe zmęczenie,
- napadowy głód,
- zwiększony apetyt na słodycze,
- przyrost masy ciała,
- nawracające bóle głowy,
- brak energii do działania.
Symptomem, który może pojawić się w przypadku długotrwale utrzymującej się nieprawidłowej glikemii, jest też ciągłe uczucie zimna nieadekwatne do otoczenia. Objaw ten jest związany z obniżeniem temperatury wewnątrz organizmu. Z tego względu osoby z insulinoopornością często mają problemy z rozgrzaniem się w ciągu dnia oraz z marznącymi stopami i dłońmi.
Badania na insulinooporność
Ze względu na niespecyficzne objawy insulinooporność nie jest łatwa do zdiagnozowania. Uważa się, że prawidłowe stężenie glukozy na czczo nie powinno przekraczać 99 mg/dL. Jeśli poziom cukru będzie wynosić powyżej 100 mg/dL, konieczne jest wykonanie dodatkowych badań. Jednym z kluczowych parametrów pozwalających ocenić lekarzowi proporcje między stężeniem glukozy a insuliną produkowaną przez trzustkę jest tzw. wskaźnik HOMA. Jego wartość powyżej 0,3 wskazuje na insulinooporność.
Innym badaniem wykorzystywanym do diagnozy tego zaburzenia metabolicznego jest klamra metaboliczna. Procedura polega na dożylnym podaniu insuliny w celu określenia ilości glukozy potrzebnej do utrzymania stałej glikemii. Do przydatnych metod w diagnostyce stanu przedcukrzycowego należy też test tolerancji insuliny, który pozwala sprawdzić nie tylko stopień wrażliwości organizmu na ten ważny hormon, ale także stan komórek beta trzustki uczestniczących w produkcji insuliny.
Dieta przy insulinooporności
Jednym z ważniejszych elementów leczenia insulinooporności jest prawidłowo skomponowana dieta zgodnie z zasadami zdrowego odżywiania. Pacjentom zmagającym się z upośledzoną odpowiedzią organizmu na działanie insuliny najczęściej jest zalecany jadłospis bazujący na produktach o niskim indeksie glikemicznym oraz o obniżonej podaży węglowodanów. Insulina utrzymywana na odpowiednim poziomie dodatkowo zapobiega nadmiernemu gromadzeniu się tłuszczu, więc w ten sposób można łatwiej zrzucić nadprogramowe kilogramy.
Warto mieć świadomość, że na indeks glikemiczny wpływa nie tylko zawartość poszczególnych składników, ale także sposób obróbki kulinarnej. Pacjentom, u których została stwierdzona insulinooporność, zaleca się rezygnację ze spożywania potraw smażonych na rzecz duszonych oraz gotowanych. W jadłospisie poza świeżymi owocami i warzywami powinno pojawić się więcej kaszy (gryczanej, owsianej, orkiszowej, pęczak), pieczywa z pełnego przemiału, a także orzechów, nasion i pestek (migdałów, orzechów włoskich, pestek dyni, siemienia lnianego). Istotne znaczenie w leczeniu stanu przedcukrzycowego ma także dostarczanie organizmowi odpowiedniej ilości błonnika pokarmowego oraz nienasyconych kwasów tłuszczowych z grupy Omega, które wykazują działanie protekcyjne.
Konsekwencje nieleczonej insulinooporności
Celem leczenia insulinooporności jest nie tylko obniżenie poziomu glukozy we krwi, ale także ochrona komórek trzustki pełniących funkcję gruczołów dokrewnych. W terapii tego schorzenia metabolicznego wykorzystuje się ograniczenia dietetyczne, środki farmakologiczne, aktywność fizyczną, a także chirurgię bariatryczną. Odpowiednio wcześnie podjęte działania pozwalają zapobiec dalszemu postępowi zaburzeń gospodarki węglowodanowej.
Nieleczona insulinooporność może być niebezpieczna dla zdrowia, dlatego tak ważne jest regularne badanie poziomu cukru we krwi. Konsekwencją upośledzonej odpowiedzi organizmu na działanie insuliny może być m.in. nadciśnienie tętnicze, niealkoholowe stłuszczenie wątroby, a także zmniejszenie produkcji testosteronu u mężczyzn. Zbagatelizowany stan przedcukrzycowy zwiększa też ryzyko rozwoju miażdżycy, zawału serca oraz udaru mózgu.
Produkty kupisz tu:
Pomoc w zapobieganiu cukrzycy
